In mijn blog van 29 juli schreef ik over de noodzaak om eerst het gedrag en de houding van mensen te begrijpen voordat je kunt helpen bij een gedragsverandering. En over de spanning die elke gedragsverandering met zich meebrengt. In deze blog beschrijf ik hoe je gedragsverandering kunt bestendigen.

Het bestendigen van gedragsverandering in persoonlijke en organisatorische zin vraagt, naast inzicht in de houding en het gedrag van mensen, om concrete acties en reflectie, met andere woorden: om lerend vermogen. Pas als we weten waarom we ons eigen gedrag willen veranderen of dat van anderen beïnvloeden, kunnen we werken aan het wat en het hoe van gedragsverandering en het bestendigen daarvan.

Laat ik als voorbeeld voor het bestendigen van gedragsverandering putten uit mijn eigen ervaring. Een aantal jaren geleden ben ik begonnen met trail running; hardlopen in het bos, door de duinen en over het strand. Maar naar mate de jaren vorderden, sjouwde ik meer kilo’s mee. Op enig moment maakte een hardloopvriend mij erop attent dat de band van mijn startnummer het profiel van mijn buik wel heel erg accentueerde. En inderdaad toen ik naar de foto’s terugkeek, kon ik dat niet ontkennen. Om daar wat aan te doen, had ik geen behoefte aan weer een of ander dieet. Samen met een van de looptrainers en een diëtiste stelde ik een programma op om blijvend een aantal kilo’s kwijt te raken. Om precies te zijn vijf.

Het accent van mijn gedragsveranderingsprogramma lag enerzijds in het opvoeren van de langere duurlopen en anderzijds in het bewuster omgaan met voeding. Niet zozeer minder eten, maar rekening houdend met de verhoudingen tussen vetten, eiwitten en koolhydraten, passend bij mijn lichaamsbouw en inspanning. Het was geen afvalprogramma, maar een aanpassing van mijn leefstijl. Dit is langer vol te houden en helpt mij mijn gedragsverandering in sportieve zin te bestendigen. Inmiddels weeg ik al enige tijd ruim vijf kilogram minder, eet ik goed waarbij ik van tijd tot tijd ook geniet van een glas goede rode wijn. Ik voel mij vitaler en mijn sportieve prestaties zijn met stappen vooruitgegaan.

De sleutel tot het bestendigen van gedragsverandering zit dus in het opstellen van een doordacht programma. Voor het opstellen van een doordacht veranderprogramma heb ik ruim 20 jaar geleden de methodische ‘vaarkaart’ voor persoonlijke en zakelijke veranderingen ontwikkeld. Deze vaarkaart is een route map die leidt van een huidige naar een gewenste toekomstige positie, gebaseerd op de basisprincipes van Action Learning: ondernemend leren. In deze basisprincipes staan actie en reflectie centraal. Actie als het gaat om daadwerkelijk tot actie te komen, dus het uitvoeren van het opgestelde gedragsveranderingsprogramma. En reflectie op het (tussen)resultaat daarvan, op twee verschillende niveaus:

1. Op het niveau van de veranderactiviteit. Op dit niveau reflecteer je op het beoogde en het bereikte resultaat van de uitgevoerde veranderactiviteit en de effectiviteit daarvan. In het voorbeeld hierboven: reflecteren op het resultaat en het effect van het opvoeren van het aantal duurlopen en het bewuster omgaan met voeding.
2. Op het niveau van het resultaat van het verandertraject. Op dit niveau reflecteer je op het beoogde en het bereikte resultaat van het uitgezette verandertraject en de effectiviteit daarvan. Dus op het gedragsveranderingsprogramma, de vaarkaart zelf. In het voorbeeld hierboven: op het samen met de trainer en de diëtiste opgestelde doordachte gedragsveranderingsprogramma en het bestendigen daarvan.

Het bovengenoemde sportieve voorbeeld is een vorm van het bestendigen van gedragsverandering gebaseerd op ondernemend leren: actie en reflectie. Mijn bestaande principes en inzichten veranderden door de opmerking van mijn hardloopvriend en met de trainer en diëtiste vertaalde ik dat naar een programma. Ik had ook kunnen kiezen voor een aanpak zonder een doordacht programma door harder of langer te gaan lopen en minder te eten. De vraag is of ik dan ook mijn nieuwe gedrag in sportieve zin had weten te bestendigen.
Dit sportieve  voorbeeld en het resultaat geldt voor elk ander persoonlijk en/of organisatorisch vraagstuk op het gebied van gedragsverandering.

In mijn volgende blog ga ik dieper in op gedragsverandering en mentale modellen. Ben je op zoek naar advies over gedragsverandering in jouw organisatie of naar een programma of workshop op maat? Neem dan contact op.